महाराष्ट्राच्या हरितक्रांतीचे शाहू महाराज पहिले जनक: डॉ. रमेश जाधव

 

शिवाजी विद्यापीठात राजर्षी शाहू महाराज यांच्या जयंतीनिमित्त आयोजित विशेष व्याख्यानात बोलताना ज्येष्ठ संशोधक डॉ. रमेश जाधव. मंचावर (डावीकडून) डॉ. प्रल्हाद माने, कुलसचिव डॉ. विलास शिंदे, प्र-कुलगुरू डॉ. प्रमोद पाटील, कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के, डॉ. प्रतिमा पवार व डॉ. प्रतिभा देसाई

शिवाजी विद्यापीठात राजर्षी शाहू महाराज यांच्या जयंतीनिमित्त आयोजित विशेष व्याख्यानात बोलताना ज्येष्ठ संशोधक डॉ. रमेश जाधव.

कोल्हापूर, दि. २६ जून: राजर्षी छत्रपती शाहू महाराज हे महाराष्ट्रातील हरितक्रांतीचे पहिले जनक होत, असे प्रतिपादन ज्येष्ठ शाहू संशोधक डॉ. रमेश जाधव यांनी आज येथे केले.

शिवाजी विद्यापीठातर्फे शाहू महाराजांच्या शतकोत्तर सुवर्णमहोत्सवी जयंतीच्या निमित्ताने आज डॉ. जाधव यांचे ‘शाहू छत्रपती: एक चिंतन’ या विषयावर विशेष व्याख्यान आयोजित करण्यात आले. त्यावेळी ते बोलत होते. अध्यक्षस्थानी कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के होते, तर प्र-कुलगुरू डॉ. प्रमोद पाटील प्रमुख उपस्थित होते.

डॉ. रमेश जाधव यांनी आपल्या व्याख्यानामध्ये राजर्षी शाहू महाराज यांच्या शेतीविषयक कार्यावर विशेष प्रकाशझोत टाकला. ते म्हणाले, शाहू महाराज यांनी त्यांच्या अवघ्या ४८ वर्षांच्या आयुष्यामध्ये काम केले नाही, असे एकही क्षेत्र उरलेले नाही. प्रत्येक क्षेत्राच्या उन्नतीसाठी आणि त्या माध्यमातून सर्वसामान्य नागरिकाचे जीवनमान उंचावण्यासाठी त्यांनी अखंड प्रयत्न केले. राजर्षींचे शेतीच्या क्षेत्रातील कार्यही त्याला अपवाद नाही. शाहू महाराजांवर महात्मा फुले यांच्या विचारकार्याचा प्रभाव असल्याचे जाणवते. त्यांचे सहकारी भास्करराव जाधव हे फुले यांच्या सामाजिक चळवळीतून पुढे आले होते. त्यामुळे महाराजांनी फुले यांचे साहित्य वाचले. फुले आणि शाहू हे एक प्रकारचे वैचारिक अद्वैत होते. फुले यांच्या शेतकरी सुखी तर जग सुखी, या वचनाचा प्रभाव महाराजांवर होता. महाराजांना राजर्षी पदवी देण्यात आली, त्या भाषणातही त्यांनी शेतकऱ्यांविषयी कळकळ व्यक्त केली होती. आपल्या मुलाला शेतकी शिक्षण घेण्यासाठी परदेशात पाठविल्याचे त्यांनी सांगितले. शेतीमध्ये मोठ्या प्रमाणात संशोधनाची गरज असल्याची जाणीव त्यांना होती. संशोधन वाढले, तरच उत्पादन वाढेल आणि शेतकऱ्यांत संपन्नता येईल, अशी त्यांची धारणा होती.

नवसंकल्पना राबविणे आणि त्यांना प्रोत्साहन देणे, हे धोरण शाहू महाराजांनी स्वीकारल्याचे सांगून डॉ. जाधव म्हणाले, ऊस गाळण्याच्या लोखंडी घाण्यात अडकून शेतकऱ्यांची बोटे तुटतात म्हणून लाकडी घाणा तयार करणाऱ्यास त्यांनी बक्षीस जाहीर केले आणि लाकडी घाणा वापरणाऱ्यांचा सत्कारही केला. संस्थानात कॉफी, चहाच्या लागवडीचे प्रयोग यशस्वी केले. त्याचप्रमाणे साबुदाणा झाडांसह नवनवीन पिके काढण्यासही प्रोत्साहन दिले. इंग्लंड दौऱ्यामध्ये तेथील शेती आणि शेतीपूरक व्यवसायांत चाललेले प्रयोग, तेथील उद्योग यांची त्यांनी पाहणी केली आणि येथे परतल्यावर त्यांची अंमलबजावणी करण्यासाठी प्रयत्न केले. शेतकऱ्यांना व्याजदर कमी केले. पाणी योजना राबविण्यावर भर दिला. धरण, बंधारे बांधले. शेतकऱ्यांना अनेक सवलती जाहीर केल्या. रामचंद्र शेटे यांच्यासारख्या विद्यार्थ्यांना शेतीचे शिक्षण घेण्यासाठी अमेरिकेला पाठविले. पहिल्या महायुद्धाच्या प्रसंगी लोखंडाअभावी शेतकऱ्यांना बाजारात नांगर मिळत नव्हते. त्यावेळी किल्ल्यांवरील तोफा किर्लोस्कर कारखान्यात वितळवून त्यापासून नांगर तयार करून शेतकऱ्यांना उपलब्ध केले. शेतकऱ्यांची मुले शिक्षणापासून वंचित राहू नयेत, यासाठी पालकांवर १ रुपया दंड बसविला. इतक्या मोठ्या दंडाच्या भीतीपोटी पालक मुलांना शाळेत पाठवित असत. अशी अनेक शेतकरी हिताची कामे त्यांनी केली.

कुलगुरू डॉ. शिर्के अध्यक्षीय मनोगतात म्हणाले, शाहू महाराजांचे द्रष्टेपण हे काळाच्या शंभर वर्षे पुढे होते. आजच्या पिढीने त्यांच्याविषयी वाचन करावे आणि त्यांचे विचार अंगीकृत करण्याचा प्रयत्न करावा. महाराजांनी त्यांच्या काळातच शेतकी प्रदर्शने भरविण्यास सुरवात केली. सहकार ही संकल्पनाही त्यांनी संस्थानात अंमलात आणली. शाहू महाराजांच्या पाऊलखुणा कोल्हापुरात पदोपदी आहेत. त्या वाचण्याचा प्रयत्न सर्वांनी केला पाहिजे.

कार्यक्रमाच्या सुरवातीला समाजशास्त्र अधिविभाग प्रमुख डॉ. प्रतिमा पवार यांनी स्वागत व प्रास्ताविक केले. डॉ. प्रल्हाद माने यांनी परिचय करून दिला, डॉ. प्रतिभा देसाई यांनी आभार मानले.

शिवाजी विद्यापीठाच्या कुस्ती संकुलात आंतरराष्ट्रीय खेळाडू घडावेत: हिंदकेसरी दीनानाथ सिंह

 

शिवाजी विद्यापीठाच्या नूतन कुस्ती संकुलाच्या उद्घाटन समारंभात बोलताना हिंदकेसरी दीनानाथ सिंह

शिवाजी विद्यापीठाच्या नूतन कुस्ती संकुलाच्या उद्घाटन समारंभात बोलताना ज्येष्ठ इतिहास संशोधक डॉ. जयसिंगराव पवार.

शिवाजी विद्यापीठाच्या नूतन कुस्ती संकुलाच्या उद्घाटन समारंभात बोलताना कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के

शिवाजी विद्यापीठाच्या नूतन कुस्ती संकुल इमारतीच्या उद्घाटन प्रसंगी कोनशिलेचे अनावरण करताना हिंदकेसरी दीनानाथ सिंह यांच्यासह कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के, प्र-कुलगुरू डॉ. प्रमोद पाटील, डॉ. जयसिंगराव पवार, हिंदकेसरी विनोद दादू चौगुले, महाराष्ट्र केसरी विष्णू जोशीलकर, महाराष्ट्र केसरी पृथ्वीराज पाटील यांच्यासह मान्यवर अधिकारी व अधिकार मंडळांचे सदस्य आदी.

कोल्हापूर, दि. २६ जून: राजर्षी छत्रपती शाहू महाराज यांच्या जयंतीचे औचित्य साधून शिवाजी विद्यापीठात उद्घाटन करण्यात येत असलेल्या कुस्ती संकुलामुळे शाहूकार्याचा वारसा पुढील पिढ्यांमध्ये प्रवाहित होईल. तसेच या संकुलात आंतरराष्ट्रीय स्तराचे कुस्तीपटू घडावेत. त्यांनी कोल्हापूरसह राजर्षींचा आणि विद्यापीठाचा लौकिक सर्वदूर करावा, असे प्रतिपादन हिंदकेसरी दिनानाथ सिंह यांनी आज येथे केले.

राजर्षी छत्रपती शाहू महाराज यांच्या शतकोत्तर सुवर्णमहोत्सवी जयंतीचे औचित्य साधून शिवाजी विद्यापीठाच्या क्रीडामहर्षी मेघनाथ नागेशकर क्रीडा संकुल परिसरात उभारण्यात आलेल्या भव्य कुस्ती संकुलाचे उद्घाटन हिंदकेसरी श्री. सिंह यांच्या हस्ते आज करण्यात आले. कार्यक्रमाच्या अध्यक्षस्थानी कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के होते, तर प्र-कुलगुरू डॉ. प्रमोद पाटील यांच्यासह हिंदकेसरी विनोद दादू चौगुले, महाराष्ट्र केसरी विष्णू जोशीलकर, महाराष्ट्र केसरी पृथ्वीराज पाटील, महाराष्ट्र केसरी धनाजी फडतरे यावेळी प्रमुख उपस्थित होते.

हिंदकेसरी श्री. सिंह म्हणाले, खेळाडूंनी कष्ट तर करायला हवेतच.पण त्याचबरोबर त्या कष्टाला आईवडिलांच्या पुण्याईची जोड आणि समाजाचे आशीर्वाद लाभणेही महत्त्वाचे असतात. यश मिळविण्यासाठी ज्ञानसंपन्नतेबरोबरच आरोग्यसंपन्नतेकडेही खेळाडूंनी लक्ष देणे गरजेचे आहे. कोल्हापूर ही अनेकांची आश्रयदाती भूमी आहे. माझा जन्म उत्तर प्रदेशातला, पण या शाहूनगरीतच मरण यावे, अशी आपली कृतज्ञ भावना असल्याचे सिंह यांनी सांगितले.

ज्येष्ठ इतिहासतज्ज्ञ डॉ. जयसिंगराव पवार म्हणाले, सन १८९७मध्ये राजाराम महाराजांचा जन्म झाला. त्यानिमित्त शाहू महाराजांनी कुस्तीचे राष्ट्रीय मैदान ठेवले आणि तिथे पंजाब, हरयाणा आणि उत्तर प्रदेशातल्या पैलवानांना आमंत्रित केले. उत्तरेकडच्या या पैलवानांनी पंचगंगेच्या पैलवानांना अस्मान दाखविले. त्या पैलवानांना आता अस्मान दाखविल्याशिवाय राहणार नाही, असा पण करून महाराजांनी आपल्या पैलवानांना तयार करण्याचा चंग बांधला आणि अवघ्या तीन वर्षांतच आपला पण सिद्ध केला. तेव्हापासून खऱ्या अर्थाने कोल्हापूर कुस्तीची सुरवात झाली आणि कुस्तीगीरांची पंढरी म्हणून ते नावारुपाला आले. शिवाजी विद्यापीठात कुस्ती संकुल साकार झाल्याने कुलगुरू डॉ. शिर्के यांच्या मंदिलात तुरा रोवला गेला आहे. येथे राष्ट्रीय-आंतरराष्ट्रीय कुस्ती स्पर्धा व्हाव्यात आणि कोल्हापूर पुन्हा एकदा कुस्तीच्या क्षेत्रात अग्रेसर व्हावे, अशी अपेक्षा त्यांनी व्यक्त केली.

कुलगुरू डॉ. शिर्के अध्यक्षीय मनोगतात म्हणाले, कुस्ती संकुलाच्या रुपाने खेळाडूंसाठी मोठी सुविधा उपलब्ध करण्यात आली आहे. तिचा वापर करून देशाचे नाव जगाच्या नकाशावर कोरण्यासाठी कुस्तीपटूंनी सिद्ध व्हावे. या संकुलामध्ये कुस्तीपटूंना प्रशिक्षण देत असताना कोल्हापूरच्या दिग्गज कुस्तीपटूंचा सल्ला घेऊन चांगले मल्ल तयार होण्यासाठी प्रयत्न करण्यात येतील, अशी ग्वाही त्यांनी दिली.

यावेळी महाराष्ट्र केसरी विष्णू जोशीलकर यांनी मनोगत व्यक्त केले. कार्यक्रमास कुस्तीपटू संभाजी पाटील, संभाजी वरुटे, रामचंद्र सारंग, रणजीत नलवडे, विक्रम कुराडे, वैष्णवी रामा कुशाप्पा, बदाम मगदूम, सौरभ पाटील, विजय पाटील, रेश्मा माने, स्वाती शिंदे आणि नंदिनी साळोखे या आंतरराष्ट्रीय कुस्तीपटूंचा मान्यवरांच्या हस्ते सत्कार करण्यात आला.

यावेळी क्रीडा संचालक डॉ. शरद बनसोडे यांनी स्वागत व प्रास्ताविक केले. प्रा. किरण पाटील यांनी सूत्रसंचालन केले, तर विद्यार्थी विकास विभागाचे संचालक डॉ. प्रकाश गायकवाड यांनी आभार मानले. कार्यक्रमास परीक्षा व मूल्यमापन मंडळाचे संचालक डॉ. अजितसिंह जाधव, वित्त व लेखाधिकारी डॉ. सुहासिनी पाटील, अधिष्ठाता डॉ. महादेव देशमुख, अधिष्ठाता डॉ. श्रीकृष्ण महाजन, व्यवस्थापन परिषद सदस्य रघुनाथ ढमकले, स्वागत परुळेकर, सिद्धार्थ शिंदे यांच्यासह विविध महाविद्यालयांचे क्रीडा संचालक उपस्थित होते.

कुस्ती संकुलाविषयी थोडक्यात...

शिवाजी विद्यापीठाच्या क्रीडामहर्षी मेघनाथ नागेशकर क्रीडा संकुल परिसरात साकारण्यात आलेल्या कुस्ती संकुलाचे क्षेत्रफळ ९५०० चौरस फूट इतके आहे. त्यावर १ कोटी ६७ लाख ४७ हजार ९६५ रुपये इतका खर्च करण्यात आला आहे. अभय तेंडुलकर व युवराज गोंजारे हे ठेकेदार असून वास्तुविशारद म्हणून समीर जोशी यांनी काम पाहिले आहे. विजय सापळे (आर्क क्राफ्ट ट्रान्सफॉर्मर्स) यांनी विद्युतकामाचे ठेकेदार म्हणून काम पाहिले आहे. या सर्वांचा मान्यवरांच्या हस्ते सत्कार करण्यात आला.

शतकोत्तर सुवर्णमहोत्सवी जयंतीनिमित्त राजर्षी शाहू महाराजांना विद्यापीठात अभिवादन

 

शिवाजी विद्यापीठात राजर्षी शाहू महाराज यांच्या शतकोत्तर सुवर्णमहोत्सवी जयंतीनिमित्त त्यांच्या प्रतिमेस अभिवादन प्रसंगी कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के, प्र-कुलगुरू डॉ. प्रमोद पाटील, ज्येष्ठ इतिहास संशोधक डॉ. जयसिंगराव पवार यांच्यासह मान्यवर.

शिवाजी विद्यापीठाच्या राजर्षी शाहू संग्रहालयात राजर्षी शाहू महाराज यांच्या शतकोत्तर सुवर्णमहोत्सवी जयंतीनिमित्त त्यांच्या प्रतिमेस अभिवादन प्रसंगी कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के, प्र-कुलगुरू डॉ. प्रमोद पाटील यांच्यासह मान्यवर.

शिवाजी विद्यापीठाच्या राजर्षी शाहू संशोधन केंद्रात राजर्षी शाहू महाराज यांच्या शतकोत्तर सुवर्णमहोत्सवी जयंतीनिमित्त त्यांच्या प्रतिमेस अभिवादन प्रसंगी कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के, प्र-कुलगुरू डॉ. प्रमोद पाटील, ज्येष्ठ इतिहास संशोधक डॉ. जयसिंगराव पवार यांच्यासह मान्यवर.

कोल्हापूर, दि. २६ जून: राजर्षी छत्रपती शाहू महाराज यांची शतकोत्तर सुवर्णमहोत्सवी जयंती आज शिवाजी विद्यापीठात मोठ्या उत्साहात साजरी करण्यात आली.

शिवाजी विद्यापीठाच्या मुख्य प्रशासकीय भवनात कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के आणि प्र-कुलगुरू डॉ. प्रमोद पाटील यांच्या हस्ते आणि ज्येष्ठ इतिहास संशोधक डॉ. जयसिंगराव पवार यांच्या प्रमुख उपस्थितीत राजर्षी शाहू महाराज यांच्या प्रतिमेस पुष्पहार अर्पण करून अभिवादन करण्यात आले.

त्यानंतर राजर्षी शाहू संशोधन केंद्र आणि शिवाजी विद्यापीठ वस्तुसंग्रहालय संकुलामधील राजर्षी शाहू कला दालन येथेही कुलगुरू डॉ. शिर्के व प्र-कुलगुरू डॉ. पाटील यांच्यासह सर्व अधिकाऱ्यांना भेट देऊन शाहू महाराजांच्या तेथील प्रतिमांनाही अभिवादन केले.

यावेळी कुलसचिव डॉ. विलास शिंदे, परीक्षा व मूल्यमापन मंडळाचे संचालक डॉ. अजितसिंह जाधव, वित्त व लेखाधिकारी डॉ. सुहासिनी पाटील, वाणिज्य व व्यवस्थापन विद्याशाखेचे अधिष्ठाता डॉ. श्रीकृष्ण महाजन, मानव्यशास्त्र विद्याशाखेचे अधिष्ठाता डॉ. महादेव देशमुख, विद्यार्थी विकास विभागाचे संचालक डॉ. प्रकाश गायकवाड, राष्ट्रीय सेवा योजना संचालक डॉ. तानाजी चौगुले, बॅ. बाळासाहेब खर्डेकर ज्ञानस्रोत केंद्र संचालक डॉ. धनंजय सुतार, आजीवन अध्ययन केंद्राचे संचालक डॉ. रामचंद्र पवार, वनस्पतीशास्त्र अधिविभाग प्रमुख डॉ. राजाराम गुरव, इतिहास अधिविभाग प्रमुख डॉ. अवनीश पाटील, भूगोल अधिविभाग प्रमुख डॉ. जगदीश सपकाळे, डॉ. निखील गायकवाड, डॉ. नीलांबरी जगताप, डॉ. देविकाराणी पाटील, सचिन घोरपडे यांच्यासह विविध अधिविभागांचे शिक्षक, प्रशासकीय अधिकारी व कर्मचारी मोठ्या संख्येने उपस्थित होते.

महासत्ता होण्यासाठी तांत्रिक नाविन्यता धोरण स्वीकारणे आवश्यक: डॉ.उत्तरा सहस्त्रबुध्दे

 

कोल्हापूर, दि. २५ जून: तांत्रिक नाविन्यता अतिशय जागरूकतेने राबविण्याचे धोरण स्वीकारणारे देशच महासत्ता म्हणून पुढे येऊ शकतात. त्यामुळे, भारतामध्ये तांत्रिक नाविन्यता निर्माण होणे आवश्यक आहे, असे प्रतिपादन मुंबई विद्यापीठातील राज्यशास्त्र अधिविभागाच्या निवृत्त प्राध्यापिका डॉ.उत्तरा सहस्त्रबुद्धे यांनी आज येथे केले.

शिवाजी विद्यापीठाच्या राज्यशास्त्र अधिविभागामार्फत आयोजित डॉ. अंजली पाटील स्मृती व्याख्यानमालेत  'महासत्तांचा उदय व अस्त' या विषयावर डॉ.सहस्त्रबुध्दे प्रमुख वक्त्या म्हणून बोलत होत्या. अध्यक्षस्थानी कुलगुरू डॉ.दिगंबर शिर्के होते. प्र-कुलगुरू डॉ.प्रमोद पाटील यांची प्रमुख उपस्थिती होती.  

डॉ.सहस्त्रबुद्धे म्हणाल्या, कोणत्याही देशाचे ध्येय, उद्दीष्ट गाठण्यासाठी त्या देशाची लष्करी आणि आर्थिक क्षमता वाढविणे आवश्यक असते.  ध्येय आणि क्षमता यांची सांगड म्हणजे त्या-त्या देशाची सत्ता होय. एखाद्या देशाची फक्त आर्थिक क्षमता चांगली असूनही त्यांच्याकडे सक्षम लष्करी सामर्थ्य नसेल तर तो देश महासत्ता म्हणून ओळखला जाऊ शकत नाही. देशाचे भौगोलिक स्थानही फार महत्त्वाचे असते.  भारताच्या भौगोलिक रचनेमध्ये आपला देश हिंदी महासागराच्या जवळ आहे. सौम्य सत्ता कोठेही दाखविता येऊ शकत नाही. परंतु, त्याचा प्रभाव पडू शकतो. लष्करी आणि आर्थिक क्षमतेचे योग्य संतुलन राखणारा देश महासत्ता होऊ शकतो. यातील दोन्हीपैकी एकाचा ऱ्हास झाल्यास संतुलन बिघडू शकते. इंग्लंड आणि फ्रान्स एकोणीसाव्या शतकातील मध्यापासून युरोपातील मोठे देश होते. पहिल्या आणि दुसऱ्या महायुद्धामुळे त्यांची आर्थिक क्षमता खचली. त्यांनी त्यांचे लष्करी सामर्थ्य युद्धकाळात टिकवून न ठेवल्यामुळे त्यांची महासत्ता ही ओळख टिकू शकली नाही. शीतयुद्धाच्या काळात अमेरिका आणि सोविएट युनियन मोठी सत्ता होती.  सोविएट युनियनचे पुढे विघटन होऊन ऱ्हास झाला. त्यांचे अर्थकारण बिघडलेले होते आणि ते रूळावर आणण्यामध्ये त्यांना यश आलेले नाही. एकविसाव्या शतकामध्ये तीन मोठ्या सत्तांचा उदय होण्यास सुरूवात झाली. यामध्ये प्रामुख्याने रशिया, भारत आणि चीन हे देश. चीन हा देश महासत्ता होईल, असे दिसून येते. रशिया, चीन आणि भारत या देशांचा विचार करताना नकाशाकडे पाहिले तर एका अर्थाने आशियाचा उदय होत आहे. अमेरिका महासत्ता म्हणून पुढे येऊन कामे करीत असला तरी भारत, रशिया आणि चीन या देशांचा भविष्यकालीन महासत्ता म्हणून उदय होत आहे.  उच्च तंत्रज्ञान आणि सातत्याने नाविन्याचा ध्यास घेणारे देशच महासत्ता होऊ शकतात, हे अमेरिकेच्या उदाहरणावरुन लक्षात घ्यायला हवे.

अध्यक्षीय मनोगतात कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के म्हणाले, महासत्ता होण्याचे देशाचे स्वप्न साकार करण्याची मोठी जबाबदारी शैक्षणिक संस्था आणि युवा वर्गावर आहे. चीन आणि रशियाच्या भौगोलिक परिस्थितीपेक्षा भारताची भौगोलिक परिस्थिती उजवी आहे. या माध्यमातून, आंतरराष्ट्रीय धोरण अभ्यास करण्याची मोठी संधी विद्यार्थ्यांना उपलब्ध झालेली आहे.

याप्रसंगी, प्र-कुलगुरू डॉ.प्रमोद पाटील यांनीही मनोगत व्यक्त केले. राज्यशास्त्र अधिविभागाचे प्रमुख डॉ.प्रकाश पवार यांनी स्वागत व प्रास्ताविक केले. डॉ. नेहा वाडेकर यांनी पाहुण्यांची ओळख करून दिली.  अक्षय जहागीरदार यांनी सूत्रसंचालन केले, तर डॉ. जयश्री कांबळे यांनी आभार मानले. 

यावेळी, डॉ.अंजली पाटील यांच्या ज्येष्ठ भगिनी श्रीमती विजयमाला देसाई, डॉ. अशोक चौसाळकर, डॉ.भारती पाटील, ज्येष्ठ पत्रकार श्रीराम पवार, दशरथ पारेकर, विद्यार्थी, शिक्षक मोठ्या प्रमाणात उपस्थित होते.

-----

नियमित योग साधनेतून वैश्विक ऊर्जा प्राप्त होते - कुलगुरू डॉ.दिगंबर शिर्के

कोल्हापूर, दि.21 जून - नियमित योग साधनेतून सुर्य, हवा, पाणी आणि सभोवतालच्या निसर्गामधून उत्सर्जीत होणारी वैश्विक ऊर्जा प्राप्त होते. योगामुळे उत्साह, आनंद आणि सुखाची अनुभूती होते, असे प्रतिपादन शिवाजी विद्यापीठाचे कुलगुरू डॉ.दिगंबर शिर्के यांनी केले.

            विद्यापीठातील राजमाता जिजाऊसाहेब बहुउद्देशीय सभागृहामध्ये आंतरराष्ट्रीय योग दिनानिमित्त विशेष योगसाधना शिबिराचे आयोजन विद्यार्थी विकास, राष्ट्रीय सेवा योजना आणि आजीवन व विस्तार कार्य विभाग यांच्या संयुक्त विद्यमाने करण्यात आले होते.त्यावेळी उपस्थितांना संबोधित करताना कुलगुरू शिर्के बोलत होते.याप्रसंगी प्र-कुलगुरू डॉ.प्रमोद पाटील यांची विशेष उपस्थिती होती.

            कुलगुरू डॉ.शिर्के म्हणाले, आरोग्य संवर्धनासाठी योग ही भारताच्या प्राचीन परंपरेने दिलेली एक अमूल्य देणगी आहे. मन व शरीर, विचार व कृती, संयम व निसर्ग यांच्यातील एेक्याला मूर्त रूप देतो.योगासने हा केवळ एक व्यायाम नाही, तर स्वत:शी, जगाशी आणि निसर्गाशी एकरूपतेची भावना शोधण्याचा मार्ग आहे.विद्यापीठामध्ये सलग दहा वर्षांपासून विद्यापीठाच्या राजमाता जिजाऊसाहेब बहुउद्देशीय सभागृहामध्ये मोफत योग शिबीर घेतले जात आहेे.

            आज, शिवाजी विद्यापीठाच्या राजमाता जिजाऊसाहेब बहुउद्देशीय सभागृहामध्ये सकाळी 7.20 ते 8.45 यावेळेत योगसाधना शिबीर संपन्न झाले.कुलगुरू डॉ.शिर्के यांच्यासह मान्यवरांच्या हस्ते रोपास पाणी वाहून कार्यक्रमाचे उद्धाटन करण्यात आले.योगसाधना शिबिरात कुुलसचिव डॉ.विलास शिंदे, वित्त व लेखाधिकारी श्रीमती सुहासिनी पाटील, अधिष्ठाता डॉ.सरिता ठकार, विद्यार्थी विकासचे संचालक डॉ.प्रकाश गायकवाड, राष्ट्रीय सेवा योजना संचालक डॉ.तानाजी चौगुले, क्रीडा अधिविभागाचे संचालक डॉ.शरद बनसोडे, आजीवन व विस्तार विभागाचे संचालक डॉ.रामचंद्र पवार सहभागी झाले.विद्यापीठातील शिक्षक, प्रशासकीय सेवक यांच्यासह नागरिक, विद्यार्थी, विद्यार्थ्यांनी मोठया संख्येने सहभागी झाले.योगशिक्षक सूरज पाटील यांनी उपस्थितांना योगसाधनेचे प्रशिक्षण दिले.

......

पल्लवी कोरगांवकर यांच्याकडून विद्यापीठास व्याख्यानमालेसाठी एक लाखाचा वाढीव निधी

 

उद्योजिका पल्लवी कोरगांवकर यांनी कै. प्रभाकरपंत कोरगांवकर व्याख्यानमालेसाठी एक लाख रुपयांचा धनादेश कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के यांच्याकडे सुपूर्द केला. सोबत कुलसचिव डॉ. विलास शिंदे.

कोल्हापूर, दि. ७ जून: शिवाजी विद्यापीठाच्या ‘कै. प्रभाकरपंत कोरगांवकर स्मृती व्याख्यानमाले’साठी कोरगांवकर उद्योग समूहाच्या प्रमुख पल्लवी कोरगांवकर यांनी एक लाख रुपयांच्या वाढीव रकमेचा धनादेश कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के यांच्याकडे सुपूर्द केला.

शिवाजी विद्यापीठातर्फे उच्चशिक्षणाच्या बरोबरीने सामाजिक प्रबोधनाचा भाग म्हणून विद्यापीठ निधीतून तसेच विविध व्यक्ती, संस्था यांच्या देणगीमधून एकूण ३८ व्याख्यानमाला आयोजित केल्या जातात. कोल्हापूर येथील श्री. गोविंदराव कोरगांवकर धर्मादाय संस्था यांनी सन १९८९मध्ये शिवाजी विद्यापीठास २५ हजार रुपयांची देणगी दिली होती. त्या देणगीमधून ‘कै. प्रभाकरपंत कोरगांवकर स्मृती व्याख्यानमाला’ विद्यापीठात सुरू करण्यात आली. या व्याख्यानमालेअंतर्गत ज्येष्ठ विचारवंत य.दि. फडके, प्रा. ग.प्र. प्रधान, प्रा. राम शेवाळकर, मेधा पाटकर, माजी न्या. चंद्रशेखर धर्माधिकारी, ज्येष्ठ पत्रकार जगन फडणीस, माधव गडकरी, अशोक जैन, प्रा. एन.डी. पाटील, अविनाश धर्माधिकारी, शाम मानव, बाळासाहेब भारदे, मधु दंडवते, डॉ. नरेंद्र दाभोळकर, प्रकाश बाळ, आण्णा हजारे, डॉ. अरूण निगवेकर, डॉ. अनिल अवचट आदी अनेक नामवंत मान्यवरांनी अविस्मरणीय व्याख्याने दिली आहेत.

काळानुरुप बँकांच्या व्याजदराचे घटलेले दर आणि व्याख्यानमालेवरील वाढता खर्च यांचे व्यस्त प्रमाण लक्षात घेऊन श्रीमती कोरगावकर यांनी व्याख्यानमाला सुरळीत सुरू राहण्यासाठी वाढीव निधी देण्याचे ठरविले होते. त्यानुसार त्यांनी नुकतीच कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के यांची भेट घेऊन त्यांच्याकडे एक लाख रुपयांच्या वाढीव निधीचा धनादेश सुपूर्द केला. कुलगुरू डॉ. शिर्के यांनी कोरगावकर यांना विद्यापीठ परिवाराच्या वतीने धन्यवाद दिले. कोरगावकर उद्योग समूह आणि कोरगावकर ट्रस्ट यांनी आपला सामाजिक कार्याचा वसा आणि वारसा अव्याहतपणे सांभाळलेला असल्याबद्दल त्यांनी गौरवोद्गारही काढले.

यावेळी श्रीमती कोरगावकर यांना ग्रंथभेट देऊन कुलगुरू डॉ. शिर्के यांनी त्यांचा गौरव केला. कुलसचिव डॉ. विलास शिंदे, भारत शास्त्री या प्रसंगी उपस्थित होते.

शिवाजी विद्यापीठातील शिवराज्याभिषेक दिनाची प्रभात मंगलमय

 शिवशाहीर डॉ. राजू राऊत यांच्या सादरीकरणासह विविध उपक्रमांना उत्साही प्रतिसाद

शिवराज्याभिषेक दिनानिमित्त शिवाजी विद्यापीठातील छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्या भव्य पुतळ्यास अभिवादन प्रसंगी कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के व प्र-कुलगुरू डॉ. प्रमोद पाटील यांच्यासमवेत (डावीकडून) डॉ. अजितसिंह जाधव, डॉ. महादेव देशमुख, डॉ. श्रीकृष्ण महाजन, डॉ. प्रकाश गायकवाड, कुलसचिव डॉ. विलास शिंदे, डॉ. रामचंद्र पवार, डॉ. सागर डेळेकर, डॉ. सरिता ठकार आणि डॉ. सुहासिनी पाटील.

शिवराज्याभिषेक दिनानिमित्त शिवाजी विद्यापीठातर्फे काढण्यात आलेल्या शिवज्योत प्रभातफेरीमध्ये सहभागी कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के, प्र-कुलगुरू डॉ. प्रमोद पाटील, कुलसचिव डॉ. विलास शिंदे आदी.

शिवराज्याभिषेक दिनानिमित्त शिवाजी विद्यापीठातर्फे काढण्यात आलेल्या शिवज्योत प्रभातफेरीमध्ये सहभागी कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के, प्र-कुलगुरू डॉ. प्रमोद पाटील, कुलसचिव डॉ. विलास शिंदे यांच्यासह अन्य अधिकारी व कर्मचारी.

शिवराज्याभिषेक दिनानिमित्त शिवाजी विद्यापीठात आयोजित मर्दानी खेळ सादरीकरणामध्ये कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के यांनाही सामावून घेण्यात आले.

शिवराज्याभिषेक दिनानिमित्त शिवाजी विद्यापीठात मर्दानी खेळ सादरीकरण आयोजित करण्यात आले.

शिवराज्याभिषेक दिनानिमित्त शिवाजी विद्यापीठात 'शिवकीर्ती' हा स्वरचित पोवाडा व भूपाळी सादर करताना प्रख्यात शिवशाहीर डॉ. राजू राऊत.

शिवराज्याभिषेक दिनानिमित्त शिवाजी विद्यापीठात 'शिवकीर्ती' हा स्वरचित पोवाडा व भूपाळी सादर करताना प्रख्यात शिवशाहीर डॉ. राजू राऊत.

कोल्हापूर, दि. ६ जून: शिवाजी विद्यापीठात आज शिवराज्याभिषेक दिन अत्यंत उत्साहाच्या वातावरणात साजरा करण्यात आला. छत्रपती शिवाजी महाराजांसह राजमाता जिजाऊ साहेब यांना अभिवादन, ज्येष्ठ शाहीरांचे पोवाडे, शिवज्योत प्रभातफेरी आणि मर्दानी खेळांचे प्रदर्शन आदी उपक्रमांमुळे आज विद्यापीठातील सकाळ मंगलमय झाली.

शिवराज्याभिषेक दिनाच्या निमित्ताने शिवाजी विद्यापीठाच्या प्रांगणातील छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या भव्य पुतळ्यास कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के, प्र-कुलगुरू डॉ. प्रमोद पाटील यांच्यासह सर्वच अधिकारी कर्मचाऱ्यांनी पुष्प वाहून अभिवादन केले. आजच्या मंगलदिनाच्या पार्श्वभूमीवर या पुतळ्यास अत्यंत आकर्षक विद्युतरोषणाई आणि फुलांच्या माळांची आरास करण्यात आली होती. या प्रसंगी संगीत व नाट्यशास्त्र अधिविभागाच्या विद्यार्थी-विद्यार्थिनींनी महाराष्ट्र गीत आणि विद्यापीठ गीत सादर केले. यानंतर कुलगुरू डॉ. शिर्के यांच्या नेतृत्वाखाली पुतळ्यापासून विद्यापीठ परिसरातून शिवज्योत प्रभातफेरी काढण्यात आली. मुख्य प्रशासकीय भवन इमारतीसमोर फेरीची सांगता करण्यात आली.

त्यानंतर मुख्य प्रशासकीय इमारतीसमोर मान्यवरांच्या उपस्थितीत मर्दानी खेळांचे प्रात्यक्षिक सादर करण्यात आले. शिवाजी पेठेतील मर्दानीराजा सुहासराजे ठोंबरे आखाडा व श्री खंडोबा-वेताळ तालीम मर्दानी खेळ पथक यांनी शाहीर मिलींदा सावंत, कृष्णात ठोंबरे, वस्ताद आनंदराव ठोंबरे, किरण जाधव आणि त्यांच्या आबालवृद्ध सहकाऱ्यांनी हे सादरीकरण करून उपस्थितांना खिळवून ठेवले.

विद्यापीठातील आजच्या शिवराज्याभिषेक दिनाचे मुख्य आकर्षण म्हणजे ज्येष्ठ शिवशाहीर डॉ. राजू राऊत यांचे पोवाडा सादरीकरण होते. विद्यापीठाच्या राजर्षी शाहू सभागृहामध्ये ‘शिवकीर्ती’ हा अत्यंत श्रवणीय पोवाडा आणि शिवराज्याभिषेक दिनाची स्वरचित भूपाळी व शिव-पसायदान शाहीर डॉ. राऊत यांनी त्यांच्या खास शैलीत आणि आधुनिक डिजीटल उपकरणांच्या साथीने सादर करून उपस्थितांना सुमारे तासभर मंत्रमुग्ध करून सोडले. त्यांना अजित आयरेकर आणि महेश ऊर्फ राजू पाटील यांची साथ लाभली. यावेळी कुलगुरू डॉ. शिर्के यांच्या हस्ते डॉ. राऊत आणि त्यांच्या साथीदारांचा शाल व ग्रंथभेट देऊन गौरव करण्यात आला.

या कार्यक्रमानंतर शिवाजी विद्यापीठाच्या राजर्षी शाहू संग्रहालयामध्ये राजमाता जिजाऊ साहेब यांच्या प्रतिमेस कुलगुरू डॉ. शिर्के व प्र-कुलगुरू डॉ. पाटील यांच्या हस्ते पुष्पहार घालून अभिवादन करण्यात आले.

या कार्यक्रम प्रसंगी कुलसचिव डॉ. विलास शिंदे, परीक्षा व मूल्यमापन मंडळाचे संचालक डॉ. अजितसिंह जाधव, वित्त व लेखाधिकारी डॉ. सुहासिनी पाटील, विज्ञान व तंत्रज्ञान विद्याशाखेच्या अधिष्ठाता डॉ. सरिता ठकार, वाणिज्य व व्यवस्थापन विद्याशाखेचे अधिष्ठाता डॉ. श्रीकृष्ण महाजन, मानव्यशास्त्र विद्याशाखेचे अधिष्ठाता डॉ. महादेव देशमुख, विद्यार्थी विकास विभागाचे संचालक डॉ. प्रकाश गायकवाड, क्रीडा विभागाचे संचालक डॉ. शरद बनसोडे, आजीवन अध्ययन केंद्राचे संचालक डॉ. रामचंद्र पवार, इनोव्हेशन, इनक्युबेशन व लिंकेजिस केंद्राचे संचालक व अंतर्गत गुणवत्ता हमी कक्षाचे समन्वयक डॉ. सागर डेळेकर यांच्यासह विविध अधिविभागांचे प्रमुख, शिक्षक, प्रशासकीय अधिकारी व कर्मचारी मोठ्या संख्येने उपस्थित होते. विद्यार्थी विकास विभाग आणि संगीत व नाट्यशास्त्र अधिविभाग यांनी कार्यक्रमांचे संयोजन केले. डॉ. विनोद ठाकूरदेसाई यांनी उपस्थितांचे आभार मानले.