कामावरील असीम निष्ठेतूनच खेडकर यांच्या हातून शिवाजी महाराजांचे भव्य शिल्प साकार: सीमा खेडकर-शिर्के

 शिवाजी विद्यापीठात शिवछत्रपतींच्या पुतळ्याचा सुवर्णमहोत्सव समारंभ उत्साहात

शिवाजी विद्यापीठातील छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्या सुवर्णमहोत्सवानिमित्त विद्यापीठामार्फत विशेष माहितीपुस्तिकेचे प्रकाशन करताना कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के. मंचावर (डावीकडून) परीक्षा संचालक डॉ. अजितसिंह जाधव, प्र-कुलगुरू डॉ. प्रमोद पाटील, सीमा खेडकर-शिर्के, कुलसचिव डॉ. विलास शिंदे, वित्त व लेखाधिकारी डॉ. सुहासिनी पाटील व डॉ. अवनिश पाटील.

शिवाजी विद्यापीठातील छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्या सुवर्णमहोत्सवानिमित्त पुतळ्याचे शिल्पकार बी.आर. खेडकर यांच्या कुटुंबियांचा विद्यापीठामार्फत विशेष सत्कार करताना कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के यांच्यासह मान्यवर.

शिवाजी विद्यापीठात छत्रपती शिवाजी महाराज पुतळा अनावरण सुवर्महोत्सव समारंभात बोलताना शिल्पकार सीमा खेडकर-शिर्के. मंचावर (डावीकडून) डॉ. अजितसिंह जाधव, प्र-कुलगुरू डॉ. प्रमोद पाटील, कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के, डॉ. विलास शिंदे, डॉ. सुहासिनी पाटील आणि डॉ. अवनिश पाटील.

छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्या पुतळ्याच्या सुवर्णमहोत्सवाच्या पूर्वसंध्येला अभिवादन प्रसंगी कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के, प्र-कुलगुरू डॉ. प्रमोद पाटील यांच्यासह शिल्पकार बी.आर. खेडकर यांचे कुटुंबिय व अन्य अधिकारी  

छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्या पुतळ्याच्या सुवर्णमहोत्सवाच्या निमित्ताने पुतळ्याच्या माहितीफलकाचे अनावरण प्रसंगी कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के, प्र-कुलगुरू डॉ. प्रमोद पाटील, सीमा खेडकर-शिर्के यांच्यासह खेडकर कुटुंबिय, विद्यापीठाचे अधिकारी, अधिकार मंडळांचे सदस्य आणि मान्यवर नागरिक

छत्रपती शिवाजी महाराज पुतळ्याच्या सुवर्ममहोत्सवाच्या पूर्वसंध्येला पुतळ्यासमोर पोवाडा सादरीकरण करताना शाहीर डॉ. आझाद नायकवडी. समोर उपस्थित मान्यवर आणि नागरिक.

कोल्हापूर, दि. ३० नोव्हेंबर: आपल्या कामावरील असीम निष्ठेमुळेच शिल्पकार बी.आर. खेडकर यांच्या हातून शिवाजी विद्यापीठासमोरील छत्रपती शिवाजी महाराजांचे भव्य, देखणे शिल्प तयार झाले, असे भावनिक उद्गार त्यांच्या कन्या तथा शिल्पकार सीमा खेडकर-शिर्के यांनी आज येथे काढले.

शिवाजी विद्यापीठाच्या प्रांगणातील छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्या भव्य अश्वारूढ पुतळ्याच्या अनावरणाचा सुवर्णमहोत्सव दिन आज विद्यापीठात साजरा करण्यात आला. या कार्यक्रमात प्रमुख अतिथी म्हणून त्या बोलत होत्या. अध्यक्षस्थानी कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के होते, तर प्र-कुलगुरू डॉ. प्रमोद पाटील प्रमुख उपस्थित होते.

सीमा खेडकर-शिर्के यांनी आपल्या भाषणात श्री. खेडकर यांनी छत्रपतींच्या या पुतळ्याच्या निर्मितीविषयी सांगितलेल्या आठवणी आणि त्यांच्या जीवनकार्याचा थोडक्यात आढावा घेतला. त्या म्हणाल्या, खेडकर यांनी मोठी मेहनत व चिकाटीने शिवाजी विद्यापीठातील या शिवशिल्पाचे काम केले. सुरवातीला त्यांच्याकडे काम देण्याविषयी साशंक असणाऱ्या लोकांनीही हे काम पाहून त्यांच्या पाठीवर कौतुकाची थाप दिली. विद्यापीठाचे प्रथम कुलगुरू डॉ. आप्पासाहेब पवार आणि खेडकर यांच्या एकमेकांशी सातत्यपूर्ण चर्चेतून हे शिवरायांचे देखणे शिल्प साकार झाले. त्यावेळी हा पुतळा आशिया खंडातला सर्वात मोठा म्हणून गणला गेला. ऊन, वारा, पाऊस झेलत गेली ५० वर्षे हा पुतळा दिमाखदारपणे उभा आहे, हेच खेडकर यांच्या शिल्पकलेचे मोठेपण आहे. आजच्या शिल्पकारांसाठी त्यांचे हे काम आदर्शवत स्वरुपाचे आहे. असे खेडकरांनी ५०० हून अधिक पुतळे साकारले. विशेष म्हणजे ७१ व्या वर्षी त्यांना अर्धांगवायू झाला. त्यानंतर सुद्धा त्यांनी एका हाताने १५० पुतळे साकारले. सन २०२६ हे बी.आर. खेडकर यांचे जन्मशताब्दी वर्ष आहे. त्या निमित्ताने जानेवारी २०२५मध्ये शिवाजी विद्यापीठात शिल्पकला कार्यशाळा भरविण्याचा मानस त्यांनी व्यक्त केला.

यावेळी प्र-कुलगुरू डॉ. प्रमोद पाटील यांनी शिवाजी विद्यापीठाची स्थापना आणि छत्रपती शिवाजी महाराज यांचा पुतळा उभारण्यामागील प्रेरणा सांगितल्या. ते म्हणाले, डॉ. आप्पासाहेब पवार हे द्रष्टे कुलगुरू आणि महान इतिहासकार होते. त्यांच्या मनात छत्रपती शिवरायांची विशिष्ट छबी होती. ती या पुतळ्याच्या माध्यमातून त्यांनी खेडकर यांच्याकरवी साकार करून घेतली. खेडकरांनीही जीव ओतून काम केल्याने मूर्तीमध्ये जिवंतपणा उतरला. सर्व घटकांच्या प्रबळ इच्छाशक्तीमुळे घडलेला हा पुतळा अखिल महाराष्ट्राचे वैभव आणि प्रेरणास्थान आहे.

अध्यक्षीय मनोगतात कुलगुरू डॉ. शिर्के म्हणाले, डॉ. आप्पासाहेब पवार यांच्यासारख्या जाणकार इतिहासकाराची नजर आणि खेडकरांसारख्या कसलेल्या शिल्पकाराचे कसब यांचा संगम म्हणजे शिवछत्रपतींचा हा पुतळा आहे. या पुतळ्याच्या उभारणीत कोल्हापूर जिल्ह्यातील भोगावती, दूधगंगा-वेदगंगा, कुंभी-कासारी, वारणा आणि पंचगंगा या पाच सहकारी साखर कारखान्यांच्या ऊस उत्पादक शेतकऱ्यांचाही हातभार लागला आहे, तर परिसरातील नागरिकांनीही निधी दिला आहे. लोकसहभागातून शिवरायांचा हा पुतळा उभा राहिल्याने त्याला आणखी वेगळे महत्त्व प्राप्त झाले आहे. येथून पुढे दरवर्षी १ डिसेंबर हा दिवस या पुतळ्याचा अनावरण दिन म्हणून साजरा केला जाईल आणि त्या दिवशी पुतळ्याभोवती रोषणाई सुद्धा केली जावी, अशी सूचना त्यांनी यावेळी केली.

माहितीपुस्तिका, रील व माहितीपटाचे लोकार्पण

यावेळी छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्या भव्य अश्वारूढ पुतळ्याच्या सुवर्णमहोत्सवी वर्षाच्या निमित्ताने विद्यापीठाचे जनसंपर्क अधिकारी डॉ. आलोक जत्राटकर यांनी संकलित व संपादित केलेल्या विशेष माहिती पुस्तिकेचे प्रकाशन मान्यवरांच्या हस्ते करण्यात आले. त्याचप्रमाणे जनसंपर्क कक्षाद्वारे निर्माण करण्यात आलेली पुतळ्याची माहिती देणारी रील आणि १५ मिनिटांची लघुचित्रफीत यांचेही लोकार्पण ऑनलाईन पद्धतीने मा. कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के यांच्या हस्ते करण्यात आले. या चित्रफीती नागरिकांना विद्यापीठाच्या ‘शिव-वार्ता’ (@ShivVarta) या युट्यूब वाहिनीवर पाहता येतील.

पुतळ्याच्या माहितीफलकाचे अनावरण

या कार्यक्रमानंतर छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या या पुतळ्याची माहिती देणाऱ्या फलकाचे कुलगुरू डॉ. दिगंबर शिर्के यांच्यासह मान्यवरांच्या हस्ते अनावरण करण्यात आले. विद्यापीठ परिसरात या माहिती फलकाची प्रस्थापना करण्यात येणार आहे.

खेडकर यांच्या नऊ कन्यांचा एकत्र सत्कार

शिल्पकार बी.आर. खेडकर यांना एकूण नऊ मुली आहेत. आज शिवाजी विद्यापीठात छत्रपती शिवाजी महाराज अनावरण दिन समारंभाच्या निमित्ताने या सर्व भगिनींना सन्मानपूर्वक आमंत्रित करण्यात आले आणि त्यांचा कुटुंबियांसह शाल, श्रीफळ व शिवछत्रपतींच्या पुतळ्याची प्रतिकृती देऊन सत्कार करण्यात आला. यामध्ये सीमा शिर्के-खेडकर, प्रतिभा ओव्हाळे, शोभा राजे, उज्ज्वला राजे, जयश्री भालेराव, अंजली पाषाणकर, प्रविणा पुरेकर आणि तृप्ती पुरेकर यांचा समावेश राहिला.

यावेळी इतिहास अधिविभाग प्रमुख डॉ. अवनीश पाटील यांनी स्वागत व प्रास्ताविक केले. नंदिनी पाटील व धैर्यशील यादव यांनी सूत्रसंचालन केले, तर कुलसचिव डॉ. विलास शिंदे यांनी आभार मानले. कार्यक्रमास परीक्षा व मूल्यमापन मंडळाचे संचालक डॉ. अजितसिंह जाधव, वित्त व लेखाधिकारी डॉ. सुहासिनी पाटील, विज्ञान व तंत्रज्ञान विद्याशाखेच्या अधिष्ठाता डॉ. सरिता ठकार, वाणिज्य व व्यवस्थापन विद्याशाखेचे अधिष्ठाता डॉ. श्रीकृष्ण महाजन, मानव्यशास्त्र विद्याशाखेचे अधिष्ठाता डॉ. महादेव देशमुख, राष्ट्रीय सेवा योजना संचालक डॉ. तानाजी चौगुले, क्रीडा विभागाचे संचालक डॉ. शरद बनसोडे, आजीवन अध्ययन केंद्राचे संचालक डॉ. रामचंद्र पवार यांच्यासह विविध अधिविभागांचे प्रमुख, शिक्षक, विद्यापीठाच्या विविध अधिकार मंडळांचे सन्माननीय सदस्य, प्रशासकीय अधिकारी व कर्मचारी तसेच विद्यार्थी-विद्यार्थिनी उपस्थित होते.

शाहीर डॉ. आझाद नायकवडी यांच्या पोवाड्यांनी वातावरण शिवमय

यावेळी छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्या सुवर्णमहोत्सवी पुतळ्याभोवतीच्या वर्तुळ उद्यानामध्ये शाहीर डॉ. आझाद नायकवडी आणि त्यांच्या साथीदारांनी छत्रपतींची स्वराज्य स्थापना आणि त्याचबरोबर शिवाजी विद्यापीठातील शिवाजी महाराज निर्मितीच्या इतिहासाचा पोवाडा सादर करून वातावरण शिवमय करून सोडले. या पोवाडा सादरीकरण कार्यक्रमास नागरिकांचा, विद्यार्थी-विद्यार्थिनींचा उत्स्फूर्त प्रतिसाद लाभला. तत्पूर्वी, कुलगुरू डॉ. शिर्के यांच्यासह सर्व मान्यवरांनी छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्या पुतळ्यास पुष्प वाहून अभिवादन केले.

पुतळ्यास आकर्षक विद्युतरोषणाई आणि फुलांची आरास

पुतळा अनावरण सुवर्णमहोत्सव दिनाच्या पूर्वसंध्येला छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्या भव्य पुतळ्यास साजेसा भव्य हार, संपूर्ण पुतळ्याला शोभिवंत फुलांच्या माळांची आरास आणि पुतळा परिसराला आकर्षक विद्युत रोषणाई करण्यात आली होती. यावेळी या पुतळ्यासमवेत छायाचित्रे काढण्यासाठी नागरिकांसह विद्यार्थी-विद्यार्थिनींची मोठी गर्दी झाली.