संशोधनात नवकल्पनांची निर्मिती महत्त्वाची: प्रा. जितेंद्र कुमार

शिवाजी विद्यापीठाच्या भौैतिकशास्त्र अधिविभागातर्फे आयोजित करण्यात आलेल्या आंतरराष्ट्रीय परिषदेच्या उद्घाटन समारंभात बोलताना 'आयआयटी-बीएचयु'चे प्रा. जितेंद्र कुमार. व्यासपीठावर (डावीकडून) प्रा. ए.व्ही. मोहोळकर, प्रा. व्ही.जे. फुलारी, कुलगुरू डॉ. देवानंद शिंदे, प्रा. डब्ल्यू. सी. चँग, प्रा. पी.एस. पाटील.

'मटेरियल सायन्स'विषयक दोन दिवसीय आंतरराष्ट्रीय परिषदेस प्रारंभ

प्रा. जितेंद्र कुमार

कोल्हापूर, दि. १० जानेवारी: मटेरियल सायन्सच्या संशोधनात विविध नवकल्पनांची निर्मिती आणि त्याच्या प्रतिपूर्तीसाठी पूरक साधनसुविधांची उपलब्धता होणे ही महत्त्वाची गरज बनली आहे. संशोधकांनी त्या दृष्टीने प्रयत्न करावेत, असे आवाहन ‘आयआयटी-बीएचयु’चे ज्येष्ठ शास्त्रज्ञ प्रा. जितेंद्र कुमार यांनी आज येथे केले.

शिवाजी विद्यापीठाच्या भौतिकशास्त्र अधिविभागाच्या वतीने आयोजित करण्यात आलेल्या ‘फिजिक्स ऑफ मटेरियल्स अन्ड मटेरियल बेस्ड डिव्हाईस फॅब्रिकेशन’ या विषयावरील चौथ्या दोन दिवसीय आंतरराष्ट्रीय परिषदेचे उद्घाटन आज प्रा. जितेंद्र कुमार आणि सदर्न तैवान विद्यापीठाचे प्रा. डब्ल्यू. सी. चँग यांच्या हस्ते करण्यात आले. भौतिकशास्त्र अधिविभागाच्या सभागृहात झालेल्या या समारंभाच्या अध्यक्षस्थानी कुलगुरू डॉ. देवानंद शिंदे होते.

प्रा. जितेंद्र कुमार म्हणाले, मटेरियल सायन्सच्या संशोधनात दर्जावृद्धीची मोठी गरज आज निर्माण झाली आहे. त्यामुळे त्यासाठी आवश्यक पायाभूत सुविधा आणि अर्थसाह्य यांची उपलब्धता या बाबीही महत्त्वाच्या ठरतात. या क्षेत्रात मूलद्रव्यांच्या गुणधर्मांची अत्यंत चिकित्सकपणे पडताळणी, फेरपडताळणी या बाबींना अत्यंत महत्त्व प्राप्त झाले आहे. त्यासाठी आवश्यक पायाभूत सुविधांची उपलब्धता करणे, हे सुद्धा विद्यापीठीय संशोधनासमोरील एक मोठे आव्हान आहे. असे असले तरीही संशोधन क्षेत्रात निरीक्षणाचे महत्त्व मात्र अबाधित आहे. त्यामुळे संशोधकांनी आपली निरीक्षणशक्ती विकसित करण्यावर भर देण्याची गरज आहे, असे प्रतिपादनही त्यांनी केले.

कुलगुरू डॉ. देवानंद शिंदे

अध्यक्षीय भाषणात कुलगुरू डॉ. देवानंद शिंदे म्हणाले, आजच्या युगात सर्वसामान्य नागरिकांना किफायतशीर साधने, उत्पादने उपलब्ध होण्यामध्ये मटेरियल सायन्सच्या संशोधनाचे महत्त्वाचे योगदान आहे. नवसंकल्पना आणि नवनिर्मिती यांना संशोधनाच्या क्षेत्रात प्रचंड महत्त्व आले आहे. त्यामुळे संशोधन आणि विकास या क्षेत्राला अत्यंत सुगीचे दिवस आले आहेत. या नवनिर्मितीच्या केंद्रस्थानी मटेरियल सायन्स आहे. विज्ञानाचा प्रवास आता शोधनिबंध प्रकाशनाकडून उपयोजनाकडे होतो आहे, ही महत्त्वाची बाब आहे. संशोधकांनी वैज्ञानिक क्षेत्राच्या परीघाबाहेरील व्यापक समाजापर्यंत या संशोधनाची माहिती देण्यासाठी तर नवसंशोधकांनी स्टार्ट-अपच्या माध्यमातून आपल्या नवसंकल्पनांना प्रत्यक्षात आणण्यासाठी सातत्याने प्रयत्न करण्याची गरजही कुलगुरूंनी व्यक्त केली.

यावेळी मान्यवरांच्या हस्ते परिषदेच्या स्मरणिकेचे सीडीच्या स्वरुपात प्रकाशन करण्यात आले. अधिविभाग प्रमुख प्रा. व्ही.जे. फुलारी यांनी स्वागत व प्रास्ताविक केले. परिषदेचे समन्वयक प्रा. ए.व्ही. मोहोळकर यांनी परिषदेच्या उद्दिष्टांविषयी माहिती दिली. नीलेश तलवार यांनी आभार मानले. यावेळी विद्यापीठाच्या विज्ञान व तंत्रज्ञान विद्याशाखेचे अधिष्ठाता प्रा. पी.एस. पाटील यांच्यासह माजी अधिविभाग प्रमुख प्रा. सी.डी. लोखंडे, प्रा. सी.एच. भोसले यांच्यासह संशोधक व विद्यार्थी मोठ्या संख्येने उपस्थित होते.