डॉ. बाळकृष्ण लिखित ‘शिवाजी द ग्रेट’चे शुक्रवारी शिवाजी विद्यापीठात प्रकाशन

डॉ. अनिल काकोडकर प्रमुख पाहुणे

कोल्हापूर, दि. १६ ऑक्टोबर: महान शिवचरित्रकार प्राचार्य डॉ. बाळ कृष्ण यांच्या ‘शिवाजी द ग्रेट’ या इंग्रजी महाग्रंथाच्या नूतन आवृत्तीचे प्रकाशन महाराष्ट्राच्या राजीव गांधी विज्ञान व तंत्रज्ञान आयोगाचे अध्यक्ष व थोर अणुशास्त्रज्ञ पद्मविभूषण डॉ. अनिल काकोडकर यांच्या हस्ते येत्या शुक्रवारी (दि. १९) करण्यात येणार आहे, अशी माहिती शिवाजी विद्यापीठाच्या शाहू संशोधन केंद्राचे संचालक व ज्येष्ठ इतिहासतज्ज्ञ डॉ. जयसिंगराव पवार यांनी दिली आहे.

डॉ. पवार यांनीच ‘राजर्षी शाहू साहित्यमाले’च्या अंतर्गत या महाग्रंथाच्या नूतन आवृत्तीचे संपादन केले आहे. या कार्यक्रमाविषयी डॉ. पवार यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, विद्यापीठाच्या वि.स. खांडेकर सभागृहात शुक्रवारी दुपारी ३ वाजता प्रकाशन समारंभ होईल. यावेळी श्रीशाहू छत्रपती महाराज (करवीर) यांची प्रमुख उपस्थिती असेल, तर कुलगुरू डॉ. देवानंद शिंदे अध्यक्षस्थानी असतील.

शिवाजी विद्यापीठाच्या सुवर्णमहोत्सवानिमित्त शाहू संशोधन केंद्रातर्फे या ग्रंथाचा संकल्प सोडला गेला होता. या संकल्पपूर्तीनिमित्त प्रकाशन दिनी हा चार खंडांचा ग्रंथ अवघ्या ५०० रुपयांत उपलब्ध करण्यात येणार आहे. या संधीचा शिवप्रेमींनी उदंड प्रतिसाद देऊन लाभ घ्यावा, असे आवाहन डॉ. पवार यांच्यासह कुलसचिव डॉ. विलास नांदवडेकर यांनी केले आहे.

‘शिवाजी द ग्रेट’चे वैशिष्ट्य

Dr. Balkrishna

सुमारे ७५ वर्षांपूर्वी शिवाजी विद्यापीठाच्या स्थापनेचे भव्य स्वप्न पाहणाऱ्या डॉ. बाळ कृष्ण यांच्या ‘शिवाजी द ग्रेट’ या महाग्रंथाचे वैशिष्ट्य असे की, शिवचरित्राने आणि त्यांच्या कार्याने भारावलेल्या डॉ. बाळ कृष्ण यांनी आयुष्याच्या उत्तरार्धात या महाग्रंथाचा संकल्प सोडला. १९३२ ते १९४० या कालावधीत त्यांनी या चार खंडांत विभागलेल्या सुमारे १६३५ पृष्ठसंख्येच्या महाग्रंथाचे लेखन पूर्ण केले. कित्येकदा अंगात प्रचंड ताप असतानाही त्यांनी हे लेखन पूर्ण करण्याचा ध्यास सोडला नाही. शिवछत्रपतींविषयी वाटणारा भक्तीभाव व त्यातून निर्माण झालेली त्यांची मिशनरी वृत्ती या गुणांच्या जोरावर त्यांनी दम्यासारख्या रोगाशी झुंज देत आपले जिवितकर्तव्य पूर्ण केले. त्यानंतर काही काळातच त्यांचे निधन झाले.

डॉ. बाळकृष्णांच्या शिवचरित्राचे प्रमुख वैशिष्ट्य म्हणजे ते मुख्यतः डच, पोर्तुगीज, इंग्लिश, फ्रेंच आदी युरोपियन भाषांमधील कागदपत्रांवर आधारित आहे. विशेषतः हेग व बटव्हिया येथून त्यांनी खास तज्ज्ञांची नेमणूक करून डच साधने मिळविली. डच साधने मिळवून शिवचरित्रात मोलाची भर घालणारे ते पहिले इतिहासकार आहेत. शिवाजी विद्यापीठाची स्थापना आणि शिवचरित्र ही बाळकृष्णांनी पाहिलेली दोन स्वप्ने होती. त्यातील शिवचरित्राचे स्वप्न त्यांच्या हयातीत, तर विद्यापीठाचे स्वप्न त्यांच्या मृत्योपरांत साकार झाले, अशी माहिती डॉ. जयसिंगराव पवार यांनी यावेळी दिली.