‘सेराफ्लक्स’च्या सहकार्यामुळे विद्यापीठातील नॅनो-फॉर्म्युलेशनविषयक संशोधनाला बळ: कुलगुरू डॉ. डी.टी. शिर्के

 

‘सेराफ्लक्स’ कंपनीकडून नॅनोसायन्स व तंत्रज्ञान अधिविभागाला अत्याधुनिक वैज्ञानिक उपकरण भेट

 

शिवाजी विद्यापीठाच्या स्कूल ऑफ नॅनोसायन्स अँड टेक्नॉलॉजी विभागाला 'सेराफ्लक्स' कंपनीने भेट दिलेल्या हायस्पीड ओव्हरहेड स्टीररचे औपचारिक उद्घाटन करताना कुलगुरू डॉ. डी.टी. शिर्के, प्र-कुलगुरू डॉ. पी.एस. पाटील, 'सेराफ्लक्स'चे संजीव तुंगतकर, डॉ. के.के. शर्मा, कुलसचिव डॉ. विलास नांदवडेकर आदी.

कोल्हापूर, दि. २३ जानेवारी: अद्ययावत नॅनो-फॉर्म्युलेशन्सच्या निर्मितीसाठी आवश्यक असणारे हायस्पीड ओव्हरहेड स्टीरर हे उपकरण शिवाजी विद्यापीठाच्या नॅनो सायन्स व तंत्रज्ञान अधिविभागातील संशोधकांसाठी उपलब्ध करून सेराफ्लक्स कंपनीने त्यांच्या सामाजिक, शैक्षणिक दायित्वाचे दर्शन घडविले आहे, असे कौतुकोद्गार कुलगुरू डॉ. डी.टी. शिर्के यांनी काल येथे काढले.

सेराफ्लक्स इंडिया प्रा. लि., कोल्हापूर या कंपनीतर्फे शिवाजी विद्यापीठाच्या स्कूल ऑफ नॅनो सायन्स अँड टेक्नॉलॉजीला संशोधन कार्यासाठी इका हायस्पीड ओव्हरहेड स्टीरर ‘युरोस्टार-२०’ हे उपकरण भेट दिले आहे. त्याचा प्रदान सोहळा काल अधिविभागात कुलगुरू डॉ. शिर्के, प्र-कुलगुरू डॉ. पी.एस. पाटील आणि कंपनीच्या प्रमुख अधिकाऱ्यांच्या उपस्थितीत पार पडला. त्यावेळी ते बोलत होते.

यावेळी कुलगुरू डॉ. शिर्के म्हणाले, सेराफ्लेक्स कंपनीच्या या देणगीमुळे नॅनोसायन्स विभागात नॅनोफॉर्म्युलेशनविषयक संशोधनाला गती मिळणार आहे. याच्याशी संबंधित संशोधनाबरोबरच तंत्रज्ञान हस्तांतरण उपक्रम राबवून त्यामध्ये अन्य अधिविभागांतील संशोधकांनाही सहभागी करून घेण्याचा प्रयत्न करावा. त्याचप्रमाणे या क्षेत्रातील सखोल संशोधन विकसित करण्याच्या दिशेनेही प्रयत्न करावेत. येथील संशोधन हे जागतिक संशोधनाच्या तोडीचे किंबहुना अधिकाधिक सरस कसे होईल, या दिशेने सातत्यपूर्ण प्रयत्नांची आवश्यकताही त्यांनी प्रतिपादन केली. यावेळी अधिविभागाचे संचालक डॉ. के. के. शर्मा, डॉ. एस. एन. तायडे यांचे अभिनंदन केले तर सेराफ्लक्सचे संजीव तुंगतकर आणि त्यांच्या सहकाऱ्यांना धन्यवाद दिले.

एखाद्या औद्योगिक संस्था अगर कंपनीकडून विद्यापीठातील अधिविभागाला असे महत्त्वाचे उपकरण भेट मिळण्याची ही पहिलीच घटना असल्याचे सांगून प्र-कुलगुरू डॉ. पी.एस. पाटील म्हणाले, अशा प्रकारचे संशोधन-सहकार्य विद्यापीठ आणि औद्योगिक क्षेत्रात उत्तरोत्तर होत राहाणे आवश्यक आहे. नव्या शैक्षणिक धोरणात तसेच विद्यापीठे कायद्यात सुद्धा विद्यापीठे व उद्योग यांच्यामधील परस्पर सहकार्य वाढून अधिकाधिक समाजोपयोगी संशोधन व उत्पादने त्यातून निष्पन्न व्हावीत, ही अपेक्षा आहे. या एपेक्षापूर्तीची सुरवात सेराफ्लक्सने केली, याचा आनंद आहे. विविध औद्योगिक निर्मिती उपक्रमांमध्ये उद्योजकांना येणाऱ्या शास्त्रीय अडचणी सोडविण्यासाठी उद्योगांनीही विद्यापीठासमवेत सहकार्यवृद्धी करणे आवश्यक असल्याचेही त्यांनी सांगितले.

या उपकरणाच्या रूपाने सेराफ्लक्स आणि इतरही तत्सम उद्योगांना आवश्यक असणाऱ्या नॅनोफॉर्म्युलेशन्सच्या निर्मितीसाठी खूप मोठा आधार निर्माण केला गेला आहे. लवकरच सेराफ्लक्स कंपनीच्या माध्यमातून अत्यंत उपयुक्त स्वरुपाचे नॅनोकोटिंग मटेरियल बाजारात उपलब्ध होईल आणि भारताबरोबरच इतर देशातल्या उद्योजकांनाही त्या नॅनोफॉर्म्युलेशनचा फायदा होईल, असा विश्वास सेराफ्लक्सचे संजीव तुंगतकर यांनी व्यक्त केला.

संशोधन प्रकल्प प्रमुख डॉ. के.के. शर्मा यांनी, नॅनोफॉर्म्युलेशनबरोबरच आपण इतरही औद्योगिक समस्या आणि आव्हानांवर काम करण्यास प्रयत्नशील असल्याचे सांगितले.

यावेळी शिवाजी विद्यापीठाचे कुलसचिव डॉ. विलास नांदवडेकर, विज्ञान व तंत्रज्ञान विद्याशाखेचे अधिष्ठाता डॉ. आर. के. कामत, सेराफ्लक्सचे एकनाथ घाडगे व अन्य अधिकारी, इकोसायन्स इनोव्हेशन प्रा. लि.चे अजय मेहतर यांच्यासह स्कूल ऑफ नॅनोसायन्स अँड टेक्नॉलॉजीचे शिक्षक, संशोधक विद्यार्थी उपस्थित होते.

 

नॅनोफॉर्म्युलेशन क्षेत्रात अनेक संशोधन संधी

जगभरात नॅनोतंत्रज्ञानावर आधारित सुरू असलेल्या संशोधन प्रकल्पांमध्ये 'नॅनोफॉर्म्युलेशन्स आणि नॅनोकोटिंग्स' याबाबतच्या संशोधनाला महत्त्व आले आहे. कारण नॅनोफॉर्म्युलेशन्स हा नॅनोकोटिंगबरोबरच सर्वच नॅनोतंत्रज्ञानाचा अत्यंत महत्वाचा, अपरिहार्य भाग आहे. असे फॉर्म्युलेशन्स हे कन्ट्रोल्ड व्हिस्कॉसिटी, टॉर्क, सॉल्व्हंट, स्पीड यांसह तापमान आणि वापरलेले नॅनो-मटेरिअल यांच्या संयुक्त आणि नियंत्रित मिश्रणप्रक्रियेअंती तयार करता येते. कोटिंगच्या कामासाठी पूर्वीपासून वापरल्या जाणाऱ्या निर्मितीप्रणालींपेक्षा नॅनोफॉर्मुलेशनद्वारे तयार केलेले कोटिंग मटेरियल अधिक उपयुक्त असल्याचे सिद्ध झालेले आहे. अति-जलरोधक (super-hydrophobic), स्व-स्वच्छक (self-cleaning), गंजरोधक (anti-corrosion) आणि सूक्ष्मजीवरोधक (antimicrobial) अशा अनेक प्रकारचे कोटिंगचे पर्याय हे नॅनोफॉर्म्युलेशन्सचेच फलित आहेत. अशा विविध बहुपर्यायी नॅनोफॉर्म्युलेशन्सची निर्मिती करण्याच्या क्षेत्राकडेही आज संशोधन संधींचे क्षेत्र म्हणून पाहिले जात आहे.

तीसहून अधिक देशांत विस्तारलेली ‘सेराफ्लक्स’

कोल्हापूर स्थित सेराफ्लक्स इंडिया प्रा.लि. या कंपनीने नॅनोफॉर्म्युलेशन क्षेत्रातील संधी ओळखून त्या दिशेने आवश्यक संशोधन व उपकरण निर्मिती करण्यात पुढाकार घेतला आहे. कंपनी जगभरात ३०हून अधिक देशांत, मेटल कोटिंग मटेरिअल्ससोबतच शंभरहून अधिक विविध उत्पादनांची निर्मिती करते. स्कूल ऑफ नॅनोसायन्स अँड टेक्नॉलॉजीमध्ये डॉ. के. के. शर्मा यांच्या पुढाकारातून असे विविध नॅनोफॉर्म्युलेशन्स तयार करण्याबाबतचे संशोधन सुरू आहे. कंपनीमार्फत निर्माण केल्या जाणाऱ्या मेटल कोटिंग्स मटेरिअल्सची कार्यक्षमता आणि टिकाऊपणा वाढविण्यासाठी स्कूल ऑफ नॅनोसायन्स अँड टेक्नॉलॉजी अधिविभागातर्फे संशोधन सहकार्य पुरविले जाणार आहे.